Skip to main content

Waxaa qoray faysal roble waxaana idinla wadaagay aniga oo ah cabdicasiis abiib mohamuud

Sheekada Maanta

Mrakaanu aasaasaynay Wardheernews.com oo taariidhu ahayd 2004, anigaa ku darsaday hindishaha bogga “Talk of the Town,” ama Sheekada Maanta. Laba meelood ayaan fakirkaas ka keenay.  Berigaan yaraa een Jigjiga joogay waxaan si joogta ah u akhriyi jiray Addis Zaman. Bog waxay lahaan jirtay la odhan jiray “ka zihim ka zaam;” bimacni “faalo googoos” ah.

Wargeys kale oon mudo dheer akhriyayey (The Atlantic Monthly) ayaa isna lahaa wax u eg “Talk of the Town,” ama “Sheekada Maanta.”  Hadaba, sheekada maantu waa maxay?

Waa laba sheeko.  Midi waa Baadariga ugu weyn madhabada Orothokiska ah ee Bariga iyo Badhtamaha Afrika oo Jigjiga lagu soo dhoweeyey.  Tan labaad, waa Kusime Kuxigeenka MW (KKMW) DDS, Mustafa Cumar, oo daraja cusub uu nin Axmaar ahi ku sheegay.

Arinka Kiniisada:  Waxay ila tahay in maalin taariikh ah ay noqondoonto August 4, 2019. Qaaciidada Orthodox waxay Afrika ka soo gashay dhinaca Alexandria ee Dalka Masar. Waxa la qiyaasaa in Xabashidu qaadatay madhabadan qarnigii 4aad tirsiga Gaalada.  Waxa caqiidada lagu sheegaa in Saint Peter ama baadarigii Peter ee ka midka ahaa xertii Masiixiyiinta ug horeysa ee Ciise raaca ayaa ku soo weriyey in uu Jerusalem ku arkay horaantii curashada Diinta Masiixiga Xabashi masiixinimada horay ka qaadatay.

Marka laga soo billabo 333 AD ee dhalashadii Nabi Ciise dabadeed, waxa Kiniisada Xabashida ee Orothodox laga xukumaayey Alexandria. Markuu tirsig Gaaladu ahaa 1959, Kiniishada Xabashidu ismaamul madax banana ayey ka heshay Alexandria, waxaanay la baxday magaca “Tawahedo.”

Ilaa intii Dergiga ka horeysay, marka madaxa Itoobiya la dhaarinayo, qayska ama baadariga ayaa u duceyn jiray.  Haduu baadarigu diido, shaqsigaasi awooda madaxnimo ma qaban kari jirin.

Taariikhdu markay ahayd agagaarkii 1640hii waxa xoog ku qabsaday Itobiyada sare nin Oromo ahaa oo Ras Cali la odhan jiray. Inkastuu Ras Cali sheegtay in uu nin masiixi ah yahay, labo waqcadood kamuu soo kaban: isaga oo Oromo ka soo jeeday, iyo magaciisa oo Islam aha ahaa. Baadarigi xiligaasi wuu diiday in uu ansaxiyo madaxnimadii Ras Cali, inkasta uu Ras Cali waxkasta oo lagu aamini karo uu sameeyey.  Laga diid!

Taariikhda dhawr Qarni horey usoo riix oo Jigjiga keen. Isagoy ka muuqato farxad iyo raynrayn, Kusime Mustafa Cumar ayaa baadarigii ugu weynaa madhabada Tawahidho Jigjiga ku qaabilay.  So xad dhaaf ah ayuu Mustafa u qaabilay wafdigii balaadhnaa ee Kiniishada.

Inkasto oo beryahan Orthodox tiradiisu sii yaraanasay oo masixiiyiin badani u xaamn gurteen madhabada layidhii Pentecostal (waa noc missionary ah oo waxa ku biiray madhabadaas Abiy Axmed, Lema Megarka, Haile Mariam Desalien, ikw) ma laga yaabaa booqashada Jigjiga in ay naf, naacow iyo dardar hor leh galiso madhabadan Orthodox oo beryahan rafanaysay? Malagase yaabaa in booqashada beriga Itoobiya, hadaad rabtona DDS ugu yeedh, rajo cusub galiso Tawahidho. Waan u fadhinaa arintaas.

Arinta labaa waa nin Axmar oo Mustafa magac cusub u bixiyey – “IMIYI,” waa IMIYE Mustafa. Xaqiiq, Imiye waa darajo dumar. Shaqsigan aan la kulmay aad ayuu Mustafa u amaanay.

Hadabab faham waxa uu Imiye ugu yeedhay. Xayle Selase Boqorka Boqorada ayuu ahaa (The king of kings, lion of Judah). Mekonen Ras ama Amiir Mekonen ayuu Ahaa.

 Minilik waxa uu ahaa Atze, aman boqor darjo sare leh. Xayle iyo Minilik waxay wadaagayeen mararka qaarkoo darajada Atze ama Boqor. Laakiin Minilik Boqor wuu dhaafay oo waxa uu noqday Imiye. 

Dhaqanka boqorada xabashida ayaa qofku marka heer aad loo jecelyahay gaadho waa la dumareeyaa.  Maadama Amxaradu  jacely nafta loo saari karo Minilik ay u hayaan waxa ay u quudhiwaayen in magac rag isaga la mid ah loogu yeedho. Boqor, atze, iyo nugus wey u quudhiwaayeen.

Dhaqanka aan ka waramayo wa mid odhanaya “sharaft ugu weyn ee hooyada la siiyaa waa Imiye, oo la dhganta hooyo macaan. Sidaas darteed Minilik waxa kaliya oo loo quudhay hooyo macaan. Sidaas darteed ninka Axmaarka een la kulmay waxa uu dan mooday in uu Kusime MW Mustafa ugu yeedhay IMIYE. Bimacni ayuu yidhii “IMIYE MUSTAFA!”

Hoos: Qoraalddii ugu horeyey ee Kiniishada, Badarigii weynaa ee Peter oo Tawohidhoiyo  xamaan/hadyada maqal leh oo kinisadeed bixinaysay.

Comments

Popular posts from this blog

Cafisku waa qayb kamida caafimaadka aadanaha W/Q cabdicasiis Abiib mohamuud

Cafisku waa shey qaali ah waa wax loo baahan yahay in laysa saamaxo oo lays cafiyo waayo cafiska waa qeyb kamid ah nolosha baniaadanka. Cafiskana wuxuu lug ku lee yahay jaceylka waayo qof aan waligii wax saamixin ama cafin wax ma jeclaado.haddaad saamaxdo dadka waxay ahaanayaan kuwo ku leh oo mar walba kugu tashada. Soomaaalida waxay tiraadaa JACEYLKU WUXUU KU NOOLAADAA BIXIN IYO CAFIS NAFTUNA WAXAY KU NOOLAATAA HELID IYO ILOWSHO sidaa ay tahay waxaa yar dadka maantay wax cafiya waa dadka maantay iskuma kalsoona mana aaminsano ereyga cafis waxa uu yahay. Cafiska ama saamaxa waa qeyb kamid ah naxariista waaayo in lays cafiyaa xitaa dhanka diinta waa ay ka banan tahay, hadaba raaac qodobadaan soo socda sida aad u baratid cafiska waxa uu yahay iyo si aad u saamaxdo saaxiibtaa ama saaxiibkaa qalad kaa galay. 1. Cafiska wuxuu dhaqaa ama meyraa qalbi bani,aadan wuxuuna cusbooneysiiyaa jaceylka. 2. Cafiska waa midka horseeda nabada, jaceyl iyo wuxuu isku furaa qalbiyada labo

gabay aad uqiimo badan waxaa idiin soo gudbinaya walaalkiin cabdicasiis abiib mohamuud

Magaca: Gurmad Curiye: Maxamed Xaashi Dhamac “Gaarriye” Dulucda : Hawaala-warran iyo hillaadin. Godka: Saar1 Goorta: 2005. Gun baa haan laga unkaa Duq baa geel loo tumaa Gaw ban ka aqaan durbaan, Waxaa geed lala tagaa Genkaad tahay erey la da’ ah Gefkana bashar baad u tahee Haddii aad garowdo khalad Gob bay tahay caadadeed. Waxaan godobtiisu hadhin Gar aad leeduu ogyay Nin kaaga masuugay gole. Waxaa gabay lagu saxdaa Candhuuftu gashaa dalqada Markuu milil guud ka dhayo. Golxoo dhami maaha dhalan Mar bay ged kaleeto tahay Dibnahoo ku gariira iyo Gengada waxaa keenta been. Waxay tixdu gaabsataa Damiirku markuu gam’aa, Haddii hal ku seego geed Waxaad gocataa hurdada. Intaa guntay oo dhigee Hadduu geeraar wax taro Maxaan gelin dhexe onkoday, Maxaan goohoon tallamay, Adoo gabbalkaagu dumay Maxaan gudcur bajiyoo U daaray cadceed gayiga. Maxaan galab oogay shamac Waxaan guuraha meershiyo Waxaan subax loogay gool Hadday gees kaa mareen Maxaad farta iigu godi? Dhegtaadaa soor-gad l